Çocuk Sağlığı
Ateş ve Çocuk
Hastalık değil, bir bulgu olan ateş; santral sinir sistemi tarafından kontrol edilen enfeksiyon veya enfeksiyon dışı nedenlere karşı vücut sıcaklığının anormal yükselmesidir.
Ateş Nasıl Oluşur?
Vücuda giren pirojenler (ateş çıkarıcı maddeler), bağışıklık hücreleri tarafından alınır ve sitokinler salgılanır. Bu sitokinler kan dolaşımına girerek ön hipotalamusa gelirler ve burada prostaglandin (PGE2) sentezini başlatırlar. Prostaglandin E2, hipotalamustaki ısı ayar merkezini etkileyerek vücut sıcaklığının yükselmesine neden olur. Bir yandan ısı üretimi arttırılırken diğer yandan da ısı kayıpları azaltılır. Üşüme ve titreme ile ısı üretimi sağlanır. Ateşi çıkan çocuklar titrer ve üşür. Isı kayıplarının önlenmesi için de kan akımı deriden iç organlara yönlendirilir; bu nedenle ateşli çocuğun el ve ayak derisi soğuk ve soluktur, bazen morarma da olur. Aynı zamanda artmış PGE2 nedeniyle kas ağrısı ve eklem ağrısı da görülür.
Ateş Nedenleri:
Enfeksiyon hastalıkları
Romatizmal hastalıklar
Kollajen doku hastalıkları
Kanserler
İlaç ateşi
Diğer hastalıklar: PFAPA sendromu
Ateş Nasıl Ölçülür?
Vücudun öz sıcaklığını en iyi yansıtan ölçüm bölgeleri; rektal, koltuk altı, dil altı ve kulaktır. Bu bölgelerin her birinin kendi normal aralıkları vardır. Rektal ve dil altı ölçümün uygulanması güçtür. Yenidoğan bebeklerde koltuk altı ölçüm önerilir. Dört hafta-5 yaş arası çocuklarda koltuk altı veya timpanik (kulaktan) ölçüm önerilmektedir.
Bütün Çocuklarda Ateş:
Rektal > 38 °C
Aksiller > 37.4 °C
Oral (dilaltı) > 37.5 °C
Timpanik (kulaktan) > 37.8
Yenidoğanda Ateş:
Rektal > 37.4-37.8 °C
Hafif veya orta ateş; < 39 °C
Yüksek ateş; > 39 °C
Çok yüksek ateş; > 41.1 °C
Ateşin Etkileri:
Normalin üzerinde her bir derece ateş artması;
Bazal metabolizmada artış
Günlük sıvı ihtiyacında artış
Kalp atım hızında 15-25/dakika
Solunum hızında 3.4/dakika artış
Ateş vücutta;
Oksijen tüketiminde artış
Karbondioksit üretiminde artış
Ateşin Yararları:
Ateş, bağışıklık hücrelerini harekete geçirerek vücudun enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olur.
Ateşin Zararları:
Çocukta kalp, akciğer veya bağışıklık sistem hastalığı gibi önemli bir hastalık varsa vücudun dengesi çabuk bozulabilir.
Ateşli havale:
Epileptik çocuklarda nöbete yol açabilir.
